Eren Koca – Kurban Bayram tatilinin başlamasıyla milyonlarca sürücü yollara döküldü. Ancak bu yolculuklar, klasik trafik yoğunluğunun ötesinde, radarlar ve dron destekli denetimlerin stresinde geçiyor. Henüz yürürlüğe girmemiş yeni trafik yasasına rağmen, otoyollarda neredeyse her 30 km’de bir kurulan sabit radarlar sürücülerde hem endişe hem de tepki yarattı. Tepki gösterilen uygulama sonrası Emniyet Genel Müdürlüğü, sabit radar ve elektronik denetleme sistemlerinin yerlerini dün duyurdu.
Tuzak mı, uyarı mı?
Bakan Yerlikaya’nın açıklamalarında 30 kilometrede bir radar olacağını duyurması tartışmayı başlattı. Düzenlemeye eski AK Parti Milletvekili Şamil Tayyar “Düzenleme ‘can kaybını önleme’ amacıyla açıklanamaz. Devlet vatandaşına tuzak kurmaz” ifadelerini kullandı. Bayram trafiğinin yoğunluğuyla düzenlemeye birçok kesimden tepki gelirken, sosyal medyadan “Devlet cezaya mı çalışıyor?, Devlet tuzak mı kuruyor?” “Radarterörü” ve “Droneceza” etiketleriyle milyonlarca paylaşım yapıldı. Bir vatandaş “Sürekli 50-70-90 hız. Radar cezası yemeden yola gidene aşk olsun..”, “Bayram için yola çıkacak olanlar dikkat etsin her türlü ceza kesiliyor”, “Kara yetmiyormuş gibi birde havadan ceza yağıyor” paylaşımları da dikkat çekti. Yetkililer, trafikteki radar uygulamasının amacının “tuzak kurmak” veya “ceza yazmak” olmadığını, asıl gayelerinin trafikteki can kayıplarını önlemek olduğunu ifade ediyor. Bu sıkı denetim gerçekten can kayıplarını mı azaltacak, yoksa sürücüler için psikolojik bir baskıya mı dönüşecek? Milliyet uzmanlarına sordu:
‘Zindeliği sağlar’
Yol Güvenliği ve Güvenli Sürüş Uzmanı Mert İntepe’nin değerlendirmeleri şöyle: “Radar uygulamaları aslında yeni kanunla alakası yok. Sadece yeni cihazlarla uygulanıyor ve sayısı artırıldı. Otoyollardaki sayısı artırıldı, genel ana arter güzergahlardaki sayısı artırıldı. Aslında biraz psikolojik baskı da yaratılmasını istiyoruz çünkü diğer halden kimse ne araç kullanmayı ne otomobil kullanmayı ne trafik ciddiyetini ne saygıyı ne de ortak bir paylaşım alanı olduğunu hatırlamıyor. O yüzden de birazcık psikolojik bir baskı aslında trafikte zinde olmamızı sağlayacaktır.
Sabit radarlar, özellikle çevreyolları ve otoyollarda hız tespiti yapan platformlardaki kameralarla hız kontrolü gerçekleştiriyor. Bu radarlar, yolun kenarlarına yerleştirilen TEDES direkleri aracılığıyla da hız denetimi yapabiliyor. Sürücüler, hız limitlerini aşmaları durumunda otomatik olarak ceza ile karşılaşıyor.
120’den 30’a inilmez
Hız limitleri tabelalara göre ani değişimler problem yaratıyor. Özellikle Karadeniz bölgesindeki illerin geçişinde çok ciddi sorunlar var, trafik levhalarını da uyarlanması gerekiyor. Yani otoyollarda gişelere yaklaşırken 120, 130, 140 gibi bildiğimiz otoyol hızlarından gişelere yaklaşırken 30 km tabelasını görürseniz çarpışma riski yaratır. Bazı riskli tabelalar var. Genel olarak bizdeki trafik levhaları ve hız limitleri sadece otomobiller için geçerlidir. Hız limiti 100 km’den 50 km’ye beklenmedik bir zamanda düşüyorsa mesafe anlamında risk yaratabilir. Takip mesafesi riski, frenleme riski ve kaza riski oluşturulabilir. Düzenlenmesi gereken çok levha var. Tabelada 50 yazar 70 km radar uygulaması yapılır. Bunun gibi uygulamalar risk yaratıyor. Şimdilik 30, 50, 70 tabelalarının geçerliliği yok gibi görünüyor.”
Çift ceza gelebilir
Mert İntepe, “Yeni teknolojili radar kameraları çıktığı için EDS cezası uygulatmıyorlar. Yens teknolojili radar kamerası artık dört şeritli yolu görebiliyor. Bakan Yerlikaya’nın yapmış olduğu açıklamadan benim anladığım bayram ve yaza kadar EDS’den gelmeyecek, radarlardan gelecek. Ama koridor hız limiti uygulaması olan bölgelerde çift ceza gelebilir. Uygulama otoyollarda yok. Sadece Karadeniz Bölgesi’nde ve birkaç yerde var” dedi.
Trafidar’dan ‘kaçmadı’
Düzce İl Emniyet Müdürlüğü Bölge Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü ekipleri, kentin giriş ve çıkışlarında ASELSAN tarafından üretilen “trafidar”ı kullanıyor. Yapay zekâ destekli “trafidar”, araç ve plaka tanıma sistemi sayesinde taşıt türüne göre güzergahta yapılması gereken hız sınırını tespit ediyor. 31 Mayıs’tan bu yana kullanılan cihazla, 5 günde hız sınırını aşan 224 araca 526 bin 645 lira ceza kesildi. ● AA
‘Sürücü koltuğu, TV koltuğu değil’
Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği Genel Başkan Yardımcısı Alpay Lök şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu yeni hazırlanan kanun kazaları azalmasına yardımcı olur. Sürücüler her noktada denetlendiklerini hissetmeli. Sürücü koltuğu TV koltuğu değildir, sorumluluk yeridir. Otoyollarda radarla hız denetiminin yapılmasının arka planında 2030 hedefine yaklaşma çabası vardır. Hedef ölüm sayılarını 6352’den 2433’e düşürmek. Bu çaba desteklenmelidir. Ek tedbirlerin alınması şarttır. Bazı yolların bir bölümünde hız limitinin aniden 50’ye düşmesi sorun yaratmaz. Sürücü yola konsantre olmalı. Sürücü navigasyonu açarsa anlık hız sınırını ekranda görür. EDS’nin olmadığı alanlara radar sistemi yerleştirilecek, EDS’nin olmadığı alanlar radarla telafi edilecek, çift ceza kesilmeyecek.”
‘Hız aşımı olağanlaşmış’
Yol ve Sürüş Güvenliği Uzmanı Yiğit Dedeoğlu, uygulamananın kazaları ve kayıpları önleyeceğini belirterek, “Belirli bir zaman aralığı yerine radar uygulamasını sürekli ve yine bu sıklıkta sabit elektronik denetleme (EDS) sistemleri ile desteklemeliyiz. Alışkanlık haline gelen hız limit aşımlarını ancak bu şekilde önleyebiliriz. ‘Tuzak’ olarak nitelendirilebilecek noktalarda uygulama yapılmaması, ceza yazmaya odaklı değil trafik güvenliğine katkı sağlayacak şekilde ‘uyarı’ niteliğinde uygulama noktalarının belirlenmesi faydalı olacaktır. levhaları takip ederlerse bir sorun olmayacak. Ani hız değişiklikleri yaşanmayacaktır. Sürücülerin yolu iyi okuması gerekiyor. Asıl problem ülkemizde trafikte hız aşımının olağanlaşması” dedi.
‘Aynı eyleme iki ceza yazılamaz’
“Hız ihalalinde sürücüye hem radar uygulamasından hem EDS’den ceza kesilebir mi?” sorusuna Türk-Alman Üniversitesi Ceza Hukuku Öğretim Üyesi Prof. Ali Kemal Yıldız “Aynı eylemse iki ceza yazılamaz. Genelde aynı anda olmuyor. Aynı yol üzerinde birden fazla ihlale birden fazla ceza verilebilir”yanıtı verdi.
53.5 milyar TL ceza
Bu yılın ilk 4 ayında Türkiye genelinde sürücülere toplamda 53.5 milyar TL trafik cezası kesildiği öğrenildi. Yeni yasa ile birlikte bu cezanın 300 milyar TL’yi geçeceği öne sürülüyor. Cezalarda hız, alkol ve emniyet kemeri
ihlalleri ön planda yer alıyor.
Kaç lira ceza veriliyor?
■ Yüzde 10’dan 30’a kadar aşma ceza: 2 bin 167 TL
■ Yüzde 30’dan 50’ye kadar aşma ceza: 4 bin 512 TL
■ Yüzde 50 ve üzerinde aşma ceza: 9 bin 267 TL
■ Beş kez hız sınırı aşma: Ehliyet 1 yıl geri alınıyor
Erken ödeme indirimi
Trafik cezasının tebliğ edildiği (yüz yüze veya posta yoluyla ulaştığı) tarihten 15 gün içerisinde öderseniz, ceza tutarından yüzde 25 indirim hakkınız bulunuyor. Trafik ekipleri veya EDS üzerinden tespit edilen hız ihlalleri, genellikle 7-14 gün içinde sisteme yansır ve tebliğ işlemi başlatılıyor.
Milyonlartatil için yollarda
Kurban Bayramı arefesinde Türkiye genelinde yoğun bir hareketlilik yaşandı. Milyonlarca vatandaş tatil veya memleket yoluna çıkarken karayolları, havalimanları ve otogarlar doldu taştı. Trafikte uzun kuyruklar ve kazalar yaşanırken mezarlık ziyaretlerinde ise duygu dolu anlar yaşandı. Kurban pazarlarında son gün yoğunluğu yaşanırken gurbetçiler de ana vatana dönüş yaptı. Ülkenin dört bir yanından gelen haberler, hem coşku hem de hüzün iç içe geçti.Avrupa’da yaşayan gurbetçiler, araçlarıyla birlikte Türkiye’ye oto kuşetli trenlerle gelmeye başladı. Edirne’de pasaport kontrolünden geçen gurbetçiler ana vatana ulaşmanın sevincini yaşadı. ● HABER MERKEZİ
24 saatte 50 bin araç
Bayram tatilinin başlamasıyla İstanbul çıkışında, TEM Otoyolu, Mahmutbey gişeleri, Edirne ve Kocaeli istikametlerinde yoğun trafik oluştu. İzmit-Yalova, Yalova-Bursa yollarında, özellikle Korutepe ve Gültepe Tünelleri’nde 4 kilometrelik kuyruklar oluştu. Anadolu Otoyolu’nda Bolu, Düzce, Karabük ve Sakarya geçişlerinde uzun araç kuyrukları görüldü. Bodrum’da yoğunluk zirveye ulaştı, 24 saatte 50 bin aracın giriş yaptığı ilçede 2 km’lik mesafe yarım saate geçilebildi. İstanbul Havalimanı’nda yolcu yoğunluğu yaşandı. Otogarlarda ek seferler devreye alındı.
