MİTHAT YURDAKUL – Ticaret Bakanlığı, Hal Kanunu’nda değişiklik öngören bir taslak hazırladı. Buna göre hallerde serbest rekabeti engellemek amacıyla anlaşma yapılması, hâkim durumun kötüye kullanılması, piyasada darlık yaratmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belirli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stoklanması, yok edilmesi gibi eylemler için öngörülen ve mevcutta 177 bin 340 TL olarak uygulanan idari para cezası, daha caydırıcı olması için 1 milyon TL’ye yükseltilecek.
ARACI MALİYETİ AZALACAK
Sebze-meyvenin üzerine eklenen aracı maliyetlerini azaltmak amacıyla aynı hal içinde komisyonculardan komisyonculara ve tüccarlardan tüccarlara mal devri ve satışı yasaklanacak.
Sebze meyveyi çöpe veya başka bir alana dökenler için 200 bin lira idari para cezası getirilirken, bu yasağa aykırı hareket eden üreticilerin belli bir süre üretim desteklerinden yararlanamaması sağlanacak.
KİRA DÜZENLEMESİ
Üreticiler ve üretici örgütlerinden bakanlıkça belirlenen oranda mal temin etmeyen perakendeciler için ceza öngörülürken, belediye toptancı hallerinde bulunan iş yerlerinde faaliyet gösteren kişilerin kira sözleşmesinin bitiminde sözleşmenin yeniden uzatılması ve bu iş yerlerinin yalnızca kiralama yoluyla işletilmesi sağlanacak. Bu şekilde de kiralama ve satış ihale bedellerinin yüksek olmasının neden olduğu maliyet artışının önüne geçilmesi amaçlanıyor.
‘AVRUPA’DA 76, TÜRKİYE’DE 176 TANE HAL VAR’
Ankara Hal Yönetim Kurulu Başkanı Ceyhan Gündüz, görüş aşamasındaki yeni düzenlemeyle belediyelerin bir meclis kararı ile toptancı halleri açmasının önüne geçileceğini belirterek, “Avrupa’da 76, Türkiye’de 176 tane hal var. Ve bunların çoğu işlevsiz. Sadece üzerinden ticaret yapılıyor ve hiçbirinin kapısı açık değil. Bakanlık tarafından açıldığı zaman o kadar kolay açılmıyor çünkü kanunlar var. Kanunlara göre, lojistik çok önemli. Tren yolunun geçmesi, ulaşımın olması lazım. Bir sürü şey lazım ama yeni açılan hallerin çoğunda yoktur” dedi. Gıda fiyatlarının çözümünün hallerde olmadığını savunan Gündüz; üretimi çoğaltmak, maliyetleri kaldırmak ve hal kayıt sisteminden eski düzene dönmek gerektiğini söyledi.
‘DALINDA PAHALI’
Gündüz, “Üretim maliyetiyle üretim satışı arasında büyük farklar var. Aracı değil. Aracı olmazsa hiç gelmez. Dalında elmaya 50 lira isteniyor bu sene. Dünya piyasası 30 cent. Dalındaki maliyeti ne kadar? 10 lira” diye konuştu. Yaşanan don felaketi nedeniyle sert çekirdekli yumuşak meyvelerin pahalanmasının beklendiğini anlatan Gündüz, yeni yasa hazırlığında bunun da etkili olduğunu kaydetti.
KONTROL VE DENETİM NOKTALARI KURULACAK
Sebze-meyve ticaretinin denetiminde önemli işlev gören kontrol ve denetim noktaları düzenlenerek sektördeki kayıt dışılığın engellenmesi sağlanacak. Bu kapsamda, belediyeler tarafından il ve ilçe merkezlerinin giriş ve çıkışları ile şehirlerarası yollarda kontrol ve denetim noktası kurulacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından kurulan yol kenarı denetim istasyonları da denetimlerde kullanılacak. Denetimlerde, Ticaret Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı personelinin yanı sıra kolluk kuvvetleri de görev alacak.
